Według norm zapisanych w Karcie Nauczyciela pedagodzy mogą przechodzić na wcześniejszą emeryturę bez względu na wiek. Mogą również ubiegać się o emeryturę w obniżonym wieku na podstawie rozporządzenia Rady Ministrów dotyczącego zatrudnienia w szczególnych warunkach a także o szczególnym charakterze.
Warunkiem przejścia na wcześniejszą emeryturę jest rozwiązanie stosunku zatrudnienia na wniosek pracownika. Świadczenie emerytalne mogą otrzymać nauczyciele, którzy przepracowali 30 lat z czego 20 lat przepracowali w szczególnym charakterze. Wcześniejsza emerytura przysługuje również wychowawcom oraz nauczycielom szkół, placówek, ośrodków, zakładów poprawczych i schronisk, którzy przepracowali 25 lat, w tym 20 lat pracy określane jest jako praca w warunkach szczególnych. Trzeba przy tym zaznaczyć, że do 20 lat pracy szczególnej wlicza się czas pracy pedagogicznej za granicą.
Pedagodzy urodzeni w latach 1949- 1968 mają prawo przejścia na emeryturę bez względu na wiek, jeśli: spełnili warunki określone w Karcie Nauczyciela pomijając warunek rozwiązania stosunku pracy a także nie przystąpili do Otwartego Funduszu Emerytalnego lub złożyli wniosek o przekazanie środków zgromadzonych w OFE za pośrednictwem ZUS na dochody budżetu państwa.
Według Rozporządzenia Rady Ministrów ustanowionego dnia 7 lutego 1983 r. prawo do wcześniejszej emerytury posiada osoba spełniająca dwa określone niże warunki:
– osiągnięty wiek emerytalny – 55 lat dla kobiet lub 60 lat dla mężczyzn,
– posaida określony okres zatrudnienia, w tym minimum 15 lat pracy w warunkach szczególnych.
Nauczycielskie świadczenie kompensacyjne jest dostępne dla pedagogów spełniających trzy poniżej określone wymogi:
– osiągnięty wymagany wiek:
- 55 lat – w latach 2009-2014;
- 55 lat dla kobiet i 56 lat w przypadku mężczyzn – w latach 2015-2016;
- 55 lat w przypadku kobiet i 57 lat dla mężczyzn – w latach 2017-2018;
- 55 lat w przypadku kobiet i 58 lat w przypadku mężczyzn – w okresie 2019-2020;
- 55 lat dla kobiet i 59 lat w przypadku mężczyzn – w latach 2021-2022;
- 55 lat w przypadku kobiet i 60 lat w przypadku mężczyzn – w latach 2023-2024;
- 56 lat w przypadku kobiet i 61 lat w przypadku mężczyzn – w latach 2025-2026;
- 57 lat w przypadku kobiet i 62 lata w przypadku mężczyzn – w okresie 2027-2028;
- 58 lat w przypadku kobiet i 63 lata w przypadku mężczyzn – w latach 2029-2030;
- 59 lat w przypadku kobiet i 64 lata dla mężczyzn – w latach 2031-2032,
– posiadają okres składkowy i nieskładowy określony w Ustawie z dnia 17 grudnia 1998 roku dotyczącej emerytur i rent z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych,
– rozwiązali stosunek pracy.